Zglob ramena - art. humeri

     Zglob ramena (art. humeri) (slika 1.) povezuje pokretni deo ruke sa kostima ramenog pojasa, odnosno zglobljava proksimalni okrajam ramenice (humerus)  sa lopaticom (scapula). Ovaj zglob je najpokretljiviji zglob u čovečijem organizmu. U njemu se vrše svi pokreti koji su velike amplitude, što omogućava veliku pokretljivost ruke, a time i njenu osnovnu funkciju oruđa za rad.

Zglobne površine

     Konveksna (slika 2.) zglobna površina je glava ramenice (caput humeri) proksimalnog okrajka humerusa. Poluloptastog je oblika i pokrivena je tankim slojem zglobne hrskavice.

     Konkavna zglobna površina je zglobna čašica (cavitas glenoidalis) na spoljašnjem uglu lopatice. To je plitko udubljenje, ovalnog oblika, sa većim uspravnim prečnikom.

     Nesklad zglobnih površina je umanjen fibrozno-hrskavičavim prstenom nazvanim čašična usna (labrum glenoidale), koji se pripaja na obodnoj ivici cavitas glenoidalis.

Zglobna čaura (capsula articularis)

     Zglobna čaura (slika 3.) je široka, labava i tanka. Sastoji se kao i kod svih sinovijalnih spojeva, od spoljašnje, fibrozna opne i unutrašnje sinovijalne. Sinovijalna opna zajedno sa zglobnom hrskavicom u potpunosti zatvara zglobnu šupljinu (cavitas articularis).

     Fibrozna membrana se unutrašnjim krajem pripaja na obdnoj ivici cavitas glenoidalis i spoljašnjoj strani labrum glenoidale. Spoljašnji kraj se pripaja upolje od anatomskog vrata (callum anatomicum) humerusa, gore na kvržicama, tuberculum majus et minus, a dole nešto iznad hirurškog vrata (collum chirurgicum). Fibrozna membrana je najtanja i najslabija u donjem delu, dok ostale delove ojačavaju ligamenti i mišići koji okružuju zglob. Na prednjoj strani fibrozne membrane nalaze se otvori preko kojih zglobna šupljina (cavitas articularis) komunicira sa sinovijalnim burzama.

     Sinovijalna membrana oblaže duboku stranu fibrozne i sve koštane elemente unutar zgloba koji nisu prekriveni zglobnim hrskavicama. Takođe, sinovijalna membrana u potpunosti oblaže završni deo tetive duge glave dvoglavog mišića nadlakta (caput longum m. bicipitis brachii) unutar samog zgloba i izoluje je od zglobne šupljine. U predelu intertuberkularnog žleba membrana daje produžetak oko tetive – vagina tendinis intertubercularis, koji se slepo završava.

Zglobne veze (slika 2. i 3.)

-     lig. coracohumerale. Ojačava zglob sa gornje strane i obezbeđuje stalan kontakt zglobnih površina kada ruka visi uz telo. Pruža se od baze processus coracoideus scapulae do tuberculum majus humeri.

-       Ligg. glenohumeralia. Ojačava zglobnu čauru sa prednje strane. Postoje tri glenohumeralne veze: gornja, srednja i donja. Sve tri veze polaze sa prednje ivice cavitas glenoidalis i pružaju se do gornjeg okrajka humerusa. Gornja veza se pripaja na tuberculum minus, srednja na crista tuberculi minoris, a donja na collum chirurgicum humeri. Između gornje i srednje glenohumeralne veze nalazi se otvor (nekada označavan kao foramen ovale – Weitbrecht) preko koga zglobna šupljina komunicira sa bursa subtendinea musculi subscapularis. Između srednje i donje veze fibrozna membrana je veoma istanjena.

-    Lig. transversum humeri. Predstavlja široku vezu koja se pripaja na tuberculum majus i tuberculum minus i pretvara sulcus intertubercularis u koštano-vezivni kanal kroz koji prolazi tetiva caput longum m. bicipitis brachii obavijena sa vagina tendinis intertubercularis.

     Osim ovih veza zglob ojačavaju i stabilizuju elementi koji ga okružuju: mišići i koštano-vezivne tvorevine.

     Poseban značaj za funkciju i stabilnost zgloba imaju mišići „rotatorne manžetne“ (rotator cuff muscles) (slika 4.). To su m. subscapularis, m. supraspinatus, m. infraspinatus i m. teres minor. Ovi mišići okružuju zglob napred, gore i pozadi, drže glavu humerusa u zglobnoj čašici i učvršćuju zglob, posebno u abdukciji, bez remećenja pokretljivosti zgloba.

     M. deltoideus gradi mišićni omotač zglob jer okružuje zglob sa prednje, gornje i zadnje strane. Na taj način ga štiti, stabilizuje i omogućava pokrete velike amplitude.

     Koštano-vezivni svod zgloba ramena ili korakoakromijalni luk grade processus coracoideus, lig. coracoacromiale i acromion. On sprečava pomeranje glave humerusa prema gore kada sila deluje duž humerusa. Između ovog svoda i samog zgloba nalazi se bursa subacromialis i m. subscapularis.

Sluzne kese (bursae synoviales): bursa subacromialis, bursa subdeltoidea, bursa subtendinea musculi subscapularis.

Pokreti u zglobu

      Prema obliku zglobnih površina ovaj zglob pripada tipu loptastog zgloba (art. spheroidea) i zbog toga u njemu se vrše pokreti (slika 5.) u svim pravcima. Flexio, extensio, abductio, adductio, rotatio interna et externa, circumductio.

     Iščašenje ramenog zgloba (slika 6. i 7.) je često zbog njegove velike pokretljivosti i nestabilnosti, zbog relativno plitke zglobne čašice i slabih zglobnih veza. Iščašenje može da bude posledica direktnog ili indirektnog dejstva sile na zglob. Prednja iščašenja su česte sportske povrede i nastaju prilikom prekomerne ekstenzije i spoljašnje rotacije humerusa. Klinički, ova iščašenja su prednje-donja jer je glava humerusa dislocirana prema napred i dole. Kod ovog tipa iščašenja može da dodje do povrede n. radialis – a, u predelu četvorostranog otvora, kao i do stezanja n. radialis – a. Donja iščašenja nastaju pri prekomernoj abdukciji, pri gemu se glava humerusa spušta prema dole, ispod zglobne čašice. Zadnja iščašenja su veoma retka i uglavnom su praćena izrazitom kontrakcijom okolne muskulature.

     Patološke promene okolnih mišića i sluznih kesa dovode do pojave bola i ograničene pokretljivosti u zglobu ramena. Najčešće su to degenerativne promene mišića „rotatorne manžete“, prvenstveno m. supraspinatus-a, koje su praćene kalcifikacijama i bolom uglavnom pri abdukciji. Zapaljenja sluznih kesa (bursitis) takođe se javljaju u predelu zgloba ramena. Nastaju kao posledica degenerativnih promene usled starenja, ili kao posledica opterećenja zgloba. Najčešća je upala subakromijalne burze i ona je često praćena taloženjem kalcijuma.

Photo Gallery by QuickGallery.com